GENEL GEREKÇE
26.12.1925 tarih ve 697 sayılı Kanunla 30 derece doğu meridyeni saat dilimi esas alınmaktadır. Mevcut saat dilimi ülkemizin güneş ışığından yeteri kadar yararlanmasını önlemekte ve büyük ölçüde elektrik enerjisi kaybına neden olmaktadır. Bütün ülkeler saat düzenlemesinde, kendi coğrafyalarına göre en doğudan geçen meridyeni esas almakta, böylelikle gün ışığından en yüksek düzeyde faydalanmaktadırlar. Yunanistan ve İspanya bunun en somut örneğidir. Yunanistan İzmit’ten geçen 30 derece doğu meridyenini kullanmakta. İspanya kışın Viyana’dan geçen meridyeni ve yazın İzmit’ten geçen doğu meridyenini esas almaktadır.
Ülkemizde kış saati uygulamasında kullanılan 30 derece meridyen’le Orta Anadolu’dan itibaren doğu illerimizde kış aylarında hava çok erken kararmakta, ticari ve sivil amaçlı aydınlatma için elektrik kullanımı artmakta, üretim ve ticaret azalmakta, bu durum işletmelerin yatırım ve işletme verimliliğini olumsuz etkilemekte, gelir düşmekte ve batı illere göç için zemin oluşmaktadır.
Kış aylarında havanın erken kararması, özellikle endüstrileşmiş kentlerimizde çalışanları karanlıkta mesai sonu trafik keşmekeşine sokmakta, sosyal ve psikolojik olumsuzlukları arttırmakta, iç ticaretin de olumsuz etkilenmesine yol açmaktadır.
Ocak-şubat aylarında îstanbuI-tzmir-Edirne tarafında sabah ilköğretim başlangıç saatleri Valiliklerce düzenlenebilecektir.
Mevcut saat diliminde Mart-Ekim tarihleri arasında 7 aylık sürede uygulanan ileri saat uygulamasıyla (Yaz Saati) yılda 130 milyon YTL tasarruf yapıldığı bildirilmekte olup, kış aylarında da aynı saat diliminin uygulanması yaklaşık 100 Milyon YTL enerji tasarrufunu sağlayabileceği gibi pek çok ticari ve sosyal fayda elde edilecektir. Tasarrufun yatırım karşılığı her yıl orta büyüklükte 5 elektrik santralidir.
Ayrıca çalışan nüfusumuzu esas aldığımızda (20 milyon çalışan nüfus) günde bîr saatten 20 milyon saat günışığmda çalışılamayan iş kaybı ortaya çıkmakta. Ortalama 8 saatten bir günde 2,5 milyon gümşığmda çalışılamayan iş günü kaybedilmekte. Yıllık 266 iş gününde 665 milyon iş günü kaybı oluyor. Karşılaştırmalı İşgücü verimliliğinde en düşük olan tarım sektörüne göre hesaplandığında teorik olarak yıllık kayıp 7.780.500.000 USD mertebesinde hesaplanmaktadır.
Uluslararası ticaret açısından; Dünyanın üretim merkezi Uzakdoğu’ya kaymaktadır. Ülkemizin 1996’da AB’den yaptığı ithalat %55.7 iken 2007’de %40.3’e düşmüştür. Buna karşılık Uzakdoğu’dan yapılan ithalat 1996’da %18.2 iken 2007’de 27.2’ye yükselmiştir. 2008 itibariyle toplam ithalatımız içinde AB %36.9 Uzakdoğu %27.6 ile birbirine yaklaşmıştır. İhracatta da AB’ye olan önceliğimiz yanında 135 ülkeyle başlayan ticari bağlarımız saat açısından Batı ve Doğu ülkelerine eşit erişimde bulunmayı ve kendi avantajımıza göre güneşten en verimli kullanımı elde edecek düzenlemeyi yapmamızı gerektirmektedir. Japon ve Kore firmalarının ABD ile iş yapan departmanları ve Asya-Avrupa ile iş yapan departmanları çalışma saatlerini kendince düzenlemekte, fakat ülkeler saat dilimini genel olarak güneşten en fazla verim alacak şekilde düzenlemektedir.
Ülkemizde 1925 ile 1980’li yılların ekonomik ve sosyal koşulları tamamen değişmiştir. 1980’de 4 milyar dolar olan dış ticaret hacmi 2008 yılında 80 kat artarak 300 milyar dolar olmuş ve dünyanın 195 ülkesinden doğu ve batı coğrafyamızda 135’yle ticari bağlarımız oluşmuştur. 15 yıl içinde, cumhuriyetimizin 5OO. kuruluş yıldönümünde dış ticaret hacmi hedefimiz 1 Trilyon USD’dir.
Her ülkenin yaptığı gibi, saatlerin tüm dünya ile ilişkilerimizi gözeterek ve güneşten en çok yararlanacağımız şekilde düzenlenmesi, ülkemizin milli menfaatlerine uygundur. Böylece ülkemiz Avrupa Birliğine girdiğinde Ağrı ile Atina arasında Isaat, Ağrı ile Madrid arasında 2 saat fark olacaktır. ABD’nin kendi içinde 7 saat, Rusya’nın kendi içinde 11 saat fark bulunmaktadır.
1970’li ve 80’li yıllarda enerji verimliliği, tasarrufu ve güvenliği çok önemli konular değilken; günümüzde global derecede öne çıkan konuların başında gelmektedir. Bu kapsamda küresel ısınmaya sebep olan emisyonların azaltılmasına yönelik gayretler her geçen gün artmaktadır. Başta AB olmak üzere G-8, UEA, BM, NATO vb. kurumlar ve ülkelere Kyoto sözleşmesi çerçevesinde enerji tasarrufu ve İklim değişikliği konularında bağlayıcı kararlar almaktadırlar.
Bütün bu veriler ışığında ticari saat açısından Batı ve Doğu ülkelerine eşit erişimde bulunmayı ve ülkemizin avantajına göre güneşten en verimli kullanımı elde edecek düzenlemeyi yapmamız elzem hale gelmiştir.
MADDE GEREKÇELERİ
Madde 1- Bu düzenleme ile halen otuzuncu derecede bulunan boylamı Türkiye Cumhuriyeti saatleri için esas alan uygulama sonlandırılmakta, Doğubeyazıt üzerinden geçen 45 derece kuzey boylamı Türkiye Cumhuriyeti saatleri için esas alınmaktadır.
Bu şekilde, ülkemizin güneş ışığından daha fazla yararlanması, enerjinin üretim ve kullanma tasarrufu sağlanması, tasarruf edilebilecek sarfiyatın engellenmesi, sosyal hayat açısından insanların daha faal olmasının sağlanması, iç ve dış ticaretin yoğunlaşması amaçlanmaktadır.
Madde 2- Yürürlük maddesidir.
Madde 3- Yürütme maddesidir..
GÜNÜN YİRMİ DÖRT SAAT TAKSİMİNE DAİR KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA KANUN TEKLİFİ
MADDE 1- 26.12.1925 tarih ve 697 Sayılı Günün Yirmi Dört Saate Taksimine Dair Kanun’ım 2. maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
"Griniç’e göre kırkbeşinci derecede bulunan boylam dairesi bütün Türkiye Cumhuriyeti saatleri için esas alınır. Ayrıca başlangıç ve bitiş tarihleri belirtilmek ve bir saati aşmamak kaydıyla yaz saati uygulamaya Bakanlar Kurulu yetkilidir."
Dr. irfan NEZİRÛĞLU
MADDE 2- Bu Kanun 01-04.2009 tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3- Bu Kanun Hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
